Japońskie tytuły grzecznościowe. Jakie są między nimi różnice?

-san -chan -sama -kun -dono -senpai -sensei -shi

Wiele osób używa tych  tytułów grzecznościowych w nickach, 

ale co one tak na prawdę znaczą w języku japońskim mało kto wie. 

W tym poście chciałabym wam wyjaśnić ich znaczenie i jak powinno się ich używać (:

(czasem wymawiane jako han), 

jest to najbardziej powszechny zwrot grzecznościowy. 

W tłumaczeniu na język Polski oznacza to "Pan" lub "Pani" 

i jest powszechnie dodawany do imienia/nazwiska osoby, 

zarówno w sytuacjach formalnych i nieformalnych. 

Jednakże, oprócz użycia -san z nazwami ludzi,

 ten przyrostek jest zastosowany na wiele innych sposobów.

San może być użyty w połączeniu z rzeczownikami miejsca pracy;

 np księgarz może być nazwany honya-san ("księgarnia" + san), 

a sprzedawca ryb sakanaya-san ("sklep rybny" + san).

San jest czasami używane w nazwach firm. 

Na przykład centrum handlowe o nazwie Parco może być określane jako Parco-san

 przez inne pobliskie przedsiębiorstwa. Często jest to używane w 

książkach telefonicznych i wizytówkach w Japonii, 

gdzie nazwy firm w okolicy są napisane przy użyciu san.

San może być także przypisane do nazw zwierząt, 

a nawet przedmiotów nieożywionych. 

Na przykład, królika można by było nazwać Usagi-san. 

W tym przypadku zastosowanie słowa san będzie uważane za dziecinne.

W świecie internetowym san często zastępuje liczebnik "3", 

ponieważ liczba trzy jest zapisana jako さん i 

w języku japońskim wymawiana jako "san". 

Dla przykładu nick MoeKyuna3 może oznaczać MoeKyuna-san.

Chan jest to nieformalna wersja słowa san. 

To słodkie zdrobnienie używa się w stosunku do niemowląt,

 dzieci, młodzieży i rodziny (np. ojii-chan - dziadek; obaa-chan - babcia). 

Może być też stosowane do uroczych zwierzątek (bardzo popularne Usagi-chan) czy przyjaciół.

Chan jest używane, aby stworzyć przezwiska dla gwiazd. 

Takim przykładem może być Arnold Schwarzenegger. 

Jego trudne nazwisko zostało uproszczone i w Japonii często 

nazywa się go Shuwa-chan (シュワちゃん)

Chan jest czasami stosowane do dzieci płci męskiej, 

jeśli ich imię nie pasuje z przyrostkiem kun. 

Na przykład, chłopiec zwany Tetsuya może być 

nazwany Tetchan zamiast Tekkun (powody fonetyczne).


Kun jest przyrostkiem nieformalnym i stosowanym głównie w kierunku 

chłopców i młodszych mężczyzn z pracy/szkoły. 

Może być też używany przez przełożonych, 

gdy ci rozmawiają z podwładnymi. 

W biznesie kobiety mogą być potraktowane jako -kun.

Nauczyciele często zwracają się do swoich uczniów płci męskiej za pomocą -kun,

 podczas gdy uczennice nazywane są -san lub -chan.

W Japońskim sejmie ministrowie i politycy dostają przyrostek 

-kun przez przewodniczących (dotyczy tylko mężczyzn).
Na przykład, Jun'ichirō Koizumi
(japoński polityk, premier Japonii od 26.04.2001- 26.09.2006)
jest nazywany Koizumi Jun'ichirō kun.


Sama jest formalną wersją san. 

Przyrostek jest używany gdy rozmawiamy z osobą wyższą rangą niż my,

 oraz w reklamach gdy odnosimy się do klientów. 

Stanowi on również część zestawu fraz, 

takich jak o-kyaku-sama (klient) czy 

o-machidō-sama (przykro mi, że musiałeś czekać.)

Ponadto japońscy chrześcijanie nazywają 

Boga w modlitwie Kami-sama, a Jezusa Iesu-sama

Sama jest również wykorzystywane do ludzi uważanych 

za szczególnie atrakcyjnych i zdolnych. 

Za czasów popularności Leonardo DiCaprio zyskał pseudonim Leo-sama.

Sama stosowane jest także w adresach pocztowych i 

jest często spotykane w oficjalnych e-mailach.


Senpai jest używane w celu odnoszenia się do starszych kolegów ze szkoły,

 studiów, klubu sportowego itp. Uczniowe tej samej lub niższej 

klasy są nazywani -kohai lub -gakusei. 

Jednak kohai czasem może być uznane za nieco 

obraźliwe lub zbyt protekcjonalne.

W środowisku biznesowym 

koledzy z większym doświadczeniem są -senpai.


Sensei adresuje się do nauczycieli, lekarzy, prawników, 

polityków czy innych autorytetów.
W ten sposób pokazuje się szacunek dla kogoś, kto osiągnął pewien

poziom mistrzostwa w jakiejś umiejętności.

Jest on również używany przez fanów pisarzy, muzyków i artystów. 

Na przykład, japońscy fani mang Rumiko Takahashi
(japońska mangaka; jej dzieła to Urusei Yatsura czy InuYasha)

mogą ją nazywać Takahashi-sensei.

W japońskich sztukach walki jest to termin określający 

starszego stopniem instruktora. Zazwyczaj odnosi się 

on do osoby posiadającej 3 lub 4 dan (dan - stopień, poziom).

Terminem ō-sensei  (czcigodny mistrz) określa się założyciela
danej budo (budo - sztuka walki).


Dono i tono (oba słowa zapisane w kanji jako 殿 ) oznacza "Pan", "mistrz" lub "milord".
Ten tytuł nie jest już używany w codziennej rozmowie,
choć nadal jest używany w niektórych rodzajach korespondencji biznesowych.
Występuje również na certyfikatach i nagrodach.

Dono i tono występuje w anime i mangach i jest używane 

przez cudzoziemców, osoby starsze i osoby o niskiej kondycji, 

zwłaszcza w mangach/anime Shonen
(rodzaj mangi/anime przeznaczonych głównie dla chłopców; 

w tego rodzaju komiksach i filmach dominują walki, roboty i silni bohaterowie)


Jest to forma bardzo uprzejma używana w formalnych pismach, 

czy w odnoszeniu się do osoby, której nie znamy.

Tytuł -shi jest powszechny w mowie czytelników.
Wykorzystywany jest w dokumentach prawnych czy w czasopismach naukowych.

Bō (坊)
Jest używany w stosunku do niemowląt i małych dzieci 

(wyłącznie dla chłopców). Jest to forma bardzo pieszczotliwa.

Ue (上)
Oznacza wysoki poziom szacunku. 

chichi-ue (szacowny ojciec) haha-ue (szacowna matka).
Zwrot ten nie jest powszechny.

Heika (陛下)
Heika ma zbliżone znaczenie do wyrażenia "Jego/Jej Królewska Wysokość".

Jest dodawany do końcówki tytułu królewskiego

Denka (殿下)
Dodaje się to słowo do tytułu nieurzędującego władcy, 

ze znaczeniem podobnym do "Jego/Jej Wysokość"

Hidenka (妃殿下)
Jest adresowana do małżonki księcia i używana w 

taki sam sposób jak inne tytuły królewskie.

Kakka (閣下)
Oznacza "Ekscelencjo" i służy do nazywania szefów państw, 

ministrów, ambasadorów i innych urzędników wysokiej rangi.

Daitōryō (大統領)

Oznacza "prezydent". Najczęściej jest dołączone do opisu. 

Na przykład, Obama-Daitoryo (Prezydent Obama).

Hime (姫) 

Jest używany w odniesieniu do księżniczki.

Roshi (老师)
"stary nauczyciel", "stary mistrz"
Jest to zaszczytny tytuł używany w stosunku do

 starszego nauczyciela w buddyzmie zen.
 

Kyōshi (教士)
Zaawansowany nauczyciel.
 

Hanshi (範士)
Ekspert/ Wielki Mistrz.
 

Oyakata (親方)
Mistrz; szczególnie trener sumo.

No kimi (の君)
To przyrostek pochodzący z japońskiej historii, 

stosowany do określania Lordów i Dam.

Najbardziej znanym przykładem jest książę Hikaru Genji, 

który był nazywany "Hikaru no Kimi" (光の君). 

W dzisiejszych czasach, to przyrostek może być 

używany jako metafora dla kogoś, kto zachowuje się jak książę 

i księżniczka z czasów starożytnych.


Grafiki zostały wykonane przeze mnie w Gimpie.
Informacje w poście pochodzą z wiki, oraz od znajomych Japończyków.